پرسش:
غذاهای رایج در زمان رسول الله(ص) در عربستان چه بود و در این زمینه در منابع سنی و شیعه چه آمده است؟
پاسخ:
با تحقیق و جستوجو در منابع روایی و تاریخی؛ میتوان به بسیاری از غذاها و خوراکیهایی که در دوره پیامبر اسلام(ص)[1] و ائمهی اطهار(ع)[2] مورد استفاده قرار میگرفت، پیبرد. از اینرو در این نوشتار، به فهرستی از برخی این غذاها و خوراکیها اشاره میشود که در گزارشهای مرتبط با پیشوایان دینی نام آنها ذکر شده است.
شیر؛[3] 2. حلیم؛[4] 3. گوشت به صورت کباب؛[5] و یا آبگوشت.[6] 4. کدو؛[7] 5. نان؛[8] 6. کدو حلوایى پخته شده؛[9] 7. عسل؛[10]
بادمجان سرخشده با روغن زیتون.[11]
بیان این نکات نیز خالی از فایده نیست:
غذاهای حرامی هم مانند مشروبات الکلی در آن زمان وجود داشت که توسط دینداران استفاده نمیشد.
از میان غذاهای حلال نیز چندین برابر غذاهایی که گفته شد را میتوان از کتابهای تاریخی استخراج نمود؛ اما گزارشی از مصرف آن توسط معصومان(ع) و یا توصیه به استفاده از آنها وجود ندارد. البته این به معنای مفید نبودن آنها هم نیست، بلکه سیره ائمه(ع) آن نبود که به بررسی اموری مانند خاصیت تمام غذاها بپردازند.
برخی مرکبات و بیشتر میوههایی که منشأ آن از قاره آمریکا و یا شرق دور نبود نیز در آن زمان در دسترس مردم بود و برخی از آنها مانند خرما[12] نیز از غذاهای رایج معصومان(ع) به شمار میآمد.
پی نوشت:
[1]. «غذاهای مورد علاقه پیامبر اسلام (ص)»، 20633.
[2]. «غذای امام علی(ع)»، 76182؛ «امام علی(ع) و اشتهای به خوردن جگر کباب شده»، 99356؛ «حضرت زهرا(س) و پختن غذا برای خانواده»، 73178.
[3]. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 1، ص 147، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
[4]. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ص 29، قم، الشریف الرضى، چاپ چهارم، 1412ق؛ مقریزی، احمد، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، ج 7، ص 262، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اوّل، 1420ق؛ ر. ک: «نوشیدن شیر گاو از نگاه روایات»، 93353؛ «شیر و آب غذای پیامبر(ص) در شب معراج»، 63624.
[5]. بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوة، ج 6، ص 25، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اوّل، 1405ق؛ مکارم الأخلاق، ص 30؛ إمتاع الأسماع، ج 7، ص 262؛ «نخوردن گوشت در سیره امام علی(ع)»، 101448؛ «بررسی روایات مربوط به برتری زیتون و سرکه بر گوشت»، 101440؛ «خوردن گوشت»، 10091.
[6]. همان، ص 311.
[7]. مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 1، ص 147؛ صالحی دمشقی، محمد بن یوسف، سبل الهدى و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 7، ص 215، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1414ق.
[8]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافى، ج 6، ص 303، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ مکارم الأخلاق، ص 30.
[9]. مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 1، ص 147.
[10]. همان، ص 149؛ بلاذری، احمد بن یحیى، أنساب الأشراف، ج 1، ص 425، بیروت، دار الفکر، چاپ اوّل، 1417ق؛ ر. ک: «نظر پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) در مورد غذاهای لذیذ و شیرینیجات»، 106424؛ «راه های تقویت حافظه»، 4929.
[11]. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله، الدعوات(سلوة الحزین)، ص 158، قم، مدرسه امام مهدى(عج)، چاپ اول، 1407ق.
[12]. مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 1، ص 147؛ صدوق، محمد بن على، عیون أخبار الرضا(ع)، ج 2، ص 72، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.
