احتفال بهمعنای برگزاری مراسم جشن ولادت پیامبر(ص) و اهلبیت(ع)، تطورات تاریخی گوناگونی را به خود دیده که در این نوشتار به پنج برهه تاریخی اشاره شده است. این مراسم بهصورت رسمی و عمومی در قرن چهارم در دوره فاطمیان مصر با هدف تعظیم و بزرگداشت مقام پیامبر اکرم(ص) پایهگذاری شد. بیدرنگ از سوی مسلمانان در سایر سرزمینهای اسلامی، از قبیل شامات، حجاز، خراسان بزرگ و شمال آفریقا دنبال شد و در سدههای هفتم و هشتم، چهار گوشه جهان اسلام شاهد برگزاری مراسم احتفال مولدالنبی(ص) بود. همزمان، ورود گرایشها و اندیشههای انحرافی مانند صوفیه به این مراسم، آن را از مسیر اصلی منحرف کرد و کجرویهای اخلاقی و فقهی را در آن پدید آورد. بهمنظور تقابل با این بدعتها، عالمان دینی به مرزبندی میان این مراسم و انحرافات آن پرداختند که با ظهور فرقه وهابیت، رویکرد اصلاحی عالمان، به نفی و انکار اساس این مراسم از سوی وهابیان تبدیل شد. لزوم جداسازی میان اشکالات محتوایی این مراسم با برگزاری اصل آن، نتیجهای است که از بررسی این تطورات تاریخی بهدست می آید.
